Ա. Ս. Պուշկինի անվան Կերպարվեստի Պետական Թանգարանի Էրեբունիի
մ.թ.ա. VIII-IV դ.դ. որմնանկարների հավաքածուի վերականգնման ու վերակառուցման նախագիծ

2017-2023

Նախագծի պատմության մասին

Ուրարտական մոնումենտալ կերպարվեստի պահպանված հատվածների վերականգնման նախագծի գաղափարը առաջ եկավ դեռևս

2017թ:Վերականգնողական նախաքննական աշխատանքների ժամանակ պարզվեց, որ հնագույն որմնանկարների հատվածները վթարային վիճակում են և անհապաղ վերականգնման կարիք ունեն: Պուշկինի անվան Կերպարվեստի Պետ. Թանգարանը դիմեց Վերականգնման( ռեստավրացիա) Պետ. Գիտա-հետազոտական ինստիտուտի մոնումենտալ կերպարվեստի բաժին՝ հետազոտական և վերականգնողական աշխատանքների մասնագետներ հրավիրելու նպատակով: Թանգարանի խնդրանքին արձագանքեց նաև մեկենաս Վլադիմիր Էդուարդովիչ Քարտաշյանը, որը ցանկություն հայտնեց ուրարտական հավաքածուի վերականգնման նախագծի իրականացման համար դրամ հատկացնել: 2017 թ. մայիսի 29 -ին նրա հետ կնքվեց պայմանագիր, և արդեն2019թ. հունիսին առաջին ինը հատվածները «վերադարձան» վերականգնումից:

Կարդալ ընդարձակ տարբերակը

Ա. Ս Պուշկինի անվան Կերպարվեստի Պետական Թանգարանի Էրեբունի ամրոցի որմնանկարների հավաքածուի պատմությունը

Անդրկովկասի Ուրարտու(Վանի թագավորություն) պետությունը (մ.թ. ա.IX-VI դարեր) առաջատար տեղ է գրավել Մերձավոր Արևելքի հզոր տերությունների շարքում: Իր ծաղկման շրջանին Ուրարտուն հասնում է Արգիշտի I արքայի (մ.թ.ա.786-764թթ.)իշխանության տարիներին, երբ նա իր թագավորության հյուսիսային սահմանների մոտ հիմնադրում է մի ամուր կենտրոն՝ Էրեբունի քաղաք- ամրոցը:Էրեբունին, որ ներկայումս ուրարտական մշակույթի կարևոր հուշարձան է, իր պատմության ընթացքում դարձավ Հայաստանի ներկայիս մայրաքաղաք՝Երևանի հնագույն պատմական «միջուկը»:

1952-1973թթ. ընթացքում ՀՍՍՀ ԳԱ Հնագիտության և Ազգագրության ինստիտուտի և Ա. Ս Պուշկինի անվան Կերպարվեստի Պետական Թանգարանի Արին բերդ բլուրի վրա կատարված պեղումների ընթացքում բացվել է հարուստ ճարտարապետական համալիր՝բաղկացած տաճարներից, պալատական շինություններից, ի սկզբանե զարդարված ճոխ որմնանկարներով: Այդ պեղումների արդյունքում Պուշկինի անվան կերպարվեստի թանգարանում տեղ գտան Էրեբունիի որմնանկարչական արվեստի 31 հատված: Այդ հավաքածուն, Հայաստանի պատմության Պետական թանգարանի և Էրեբունի արգելոց- թանգարանի հավաքածուների հետ մեկտեղ, համարվում է ամենահարուստներից մեկը:

Կարդալ ընդարձակ տարբերակը

Մ. Թ. Ա. Դդ. Էրեբունիի որմնանկարային հատվածների Պուշկինի անվան կերպարվեստի պետական թանգարանի հավաքածուի հետազոտությունը

Էրեբունիի մոնումենտալ կերպարվեստի համատեղ ուսումնասիրման ծրագրի շրջանակներում Պուշկինի անվան ԿՊԹ և վերականգնման աշխատանքների ՊԳՀԻ-ն անց կացրեցին թանգարանի հավաքածուից ութ հատվածների հետազոտություն: արդյունքում հնարավոր եղավ որոշել ծեփածո հիմքի, սվաղի և գունային շերտերի քիմիական բաղադրությունը, նկարազարդ շերտերը կապող շաղախի տեսակները, նախկին պեղումների կասեցման և վերականգնման աշխատանքների ժամանակ օգտագործված շաղախի բաղադրությունը, ինչպես նաև գունային շերտերի պահպանվածության աստիճանը:Կերպարվեստի թանգարանի տեխնիկա- տեխնոլոգիական լաբորատորիայում ուլտրամանուշակագույն և ինֆրակարմիր ճառագայթային լրացուցիչ հետազոտությունը հնարավորություն տվեց վերհանել ուրվանկարը, առաջնային գուներանգները, վերականգնողական միջամտությունները, գունային շերտի աղտոտման երկրորդային շերտերը և բացահայտել ստորին պատկերային շերտը:

Կարդալ ընդարձակ տարբերակը

Էրեբունիի մ.թ.ա. VIII-V դարերի որմնանկարների հավաքածուի հետազոտման աշխատանքների մեթոդները

Վերականգնման աշխատանքների Պետական Գիտա-հետազոտական ինստիտուտում (Гос НИИР) կատարված լաբորատոր քննությունը ընդգրկում էր նկարազարդ շերտի,իր ծեփածո հիմքի, որմնանկարների առանձին հատվածները միացնող նյութի,աշխատանքների կասեցման ժամանակ օգտագործված ամրացնող նյութերի քիմիական բաղադրության շերտ-ապարային անալիզը:

Կարդալ ընդարձակ տարբերակը

Տեսանյութ Պուշկինի թանգարանի հավաքածուում Էրեբունիից մոնումենտալ նկարչության բեկորների վերականգնման նոր նախագծի մասին: Ա.Ս. Պուշկին, 2019-ի հուլիս. (ռուսերեն լեզվով)

Ուրարտական մոնումենտալ կերպարվեստի վերականգնման պատմությունը

Մ. թ.ա. I հազարամյակի հինարևելյան արվեստի պատմության նշանակալից երևույթ է հանդիսանում ուրարտական մոնումենտալ կերպարվեստը: Վանի թագավորության ժամանակաշրջանի որմնանկարների առանձին հատվածներ հայտնաբերվել են Թեյշեբաինի, Էրեբունի, Ալթին-Թեփե, Ազնավուր-Թեփե, Արգիշտիխինիլի հուշարձանների պեղումների ժամանակ:

1952-1973 թթ.կատարված պեղումների ժամանակ Էրեբունիում գտնված որմնանկարների հատվածները զգալիորեն հարստացրին մ.թ.ա. VIII դ.ուրարտական կերպարվեստի մասին եղած պատկերացումները, քանի որ ներկայացնում էին արվեստի այդ ճյուղի մի պատկառելի և համեմատաբար լավ պահպանված հիմնամաս:

Հենց Էրեբունիի որմնանկարներն են օրինակ հանդիսացել ուրարտական կերպարվեստի նմուշների մեծամասնության վերականգնման համար: Հետագայում այդ վերակազմությունները հիմք հանդիսացան Ալթին-Թեփեում հայտնաբերված հատվածների վերականգնման համար, որ կատարեցին թուրք հնագետները 1960–ականների կեսերին:

Կարդալ ամբողջական տարբերակը
Նկար: 1 Դեկորատիվ որմնանկարից

Նկար: 1 Դեկորատիվ որմնանկարից

Նկար: 2 Էրեբունիում գտնվող պալատի փոքր դահլիճից պատի նկարների վերակառուցում

Նկար: 2 Էրեբունիում գտնվող պալատի փոքր դահլիճից պատի նկարների վերակառուցում

Նկար: 3 Էրեբունիում գտնվող պալատի մեծ դահլիճից որսի տեսարանի սխեմատիկ վերակառուցում

Նկար: 3 Էրեբունիում գտնվող պալատի մեծ դահլիճից որսի տեսարանի սխեմատիկ վերակառուցում

Նախագծի մասնակիցները

Յասենովսկայա Ա.Ա., Հին Արեւելքի բաժնի գիտաշխատող

Վերգազով Ռ.Ռ., Հին Արեւելքի բաժանմունքի հետազոտող

Նկարիչներ վերականգնողներ

  • Վերեսոցկայա Գ.Ե., նկարիչ-վերականգնող 1-ին կատեգորիա Պետական հետազոտական ինստիտուտ Վերականգնումը

Տեխնիկական և տեխնոլոգիական հետազոտություններ

  • Պիտեր Յու.Վ., Պուշկինի անվան Կերպարվեստի Պետական Թանգարանի Տեխնիկական և տեխնոլոգիական հետազոտությունների արհեստանոցի ղեկավար

Քիմիական և տեխնոլոգիական հետազոտություններ

  • Բելյաեւսկայա Օ.Ն., Քիմիական և տեխնոլոգիական հետազոտությունների լաբորատորիայիավագգիտաշխատող Պետական ​​հետազոտական ​​ինստիտուտ Վերականգնումը
  • Բուրենկովա Լ.Վ., Քիմիական և տեխնոլոգիական հետազոտությունների լաբորատորիայիավագգիտաշխատող Պետական ​​հետազոտական ​​ինստիտուտ Վերականգնումը
  • Գորդյուշինա Վ.Ի., Քիմիական և տեխնոլոգիական հետազոտությունների լաբորատորիայիավագգիտաշխատող Պետական ​​հետազոտական ​​ինստիտուտ Վերականգնումը
  • Մալաչեւսկայա Է.Լ., Վերականգնման պետական ​​գիտահետազոտական ​​ինստիտուտի քիմիական և տեխնոլոգիական հետազոտությունների լաբորատորիայի վարիչ

Ֆիզիկական քիմիական հետազոտություններ

  • Կադիկովա Ի.Ֆ., Վերականգնման պետական հետազոտական ինստիտուտի ֆիզիկական և քիմիական հետազոտությունների լաբորատորիայի ավագ գիտաշխատող
  • Մորոզովա Է.Ա., վերականգնողական պետական հետազոտական ինստիտուտի ֆիզիկական և քիմիական հետազոտությունների լաբորատորիայի կրտսեր գիտաշխատող
  • Պիսարևա Ս.Ա., Վերականգնման պետական հետազոտական ինստիտուտի ֆիզիկական և քիմիական հետազոտությունների լաբորատորիայի վարիչ
  • Յուրիևա Տ.Վ., վերականգնողական պետական հետազոտական ինստիտուտի ֆիզիկական և քիմիական հետազոտությունների լաբորատորիայի կրտսեր հետազոտող

Պատկերների հետ աշխատանք

  • Կրասավին Ա.Ա. եւ Սուրկով Ա.Ս. , տեսանկարահանում
  • «Թանգարան պլյուս» ընկերության աշխատակիցներ, հատուկ նախագծի մշակում և ձևավորում

Շնորհակալագրեր

կերպարվեստի պետական թանգարան Ա.Ս. Պուշկինը հատուկ շնորհակալություն է հայտնում ծրագրի իրականացման գործում ցուցաբերած աջակցության համար:

  • Քարտաշյան Վլադիմիր Էդուարդովիչ, թանգարանի հովանավոր im. Ա.Ս. Պուշկին

Պուշկինի թանգարանի Հին Արևելքի վարչություն: Ա.Ս. Պուշկինը շնորհակալություն է հայտնում:

  • Տոնոյան Դավիթ Սամվելովիչ, Մոսկվայի և Ազգերի մշակույթի հայկական թանգարանի տնօրեն
  • Մխիթարյան Նունե Գուրգենովնա, նյութերի հայերեն թարգմանիչ

Արխիվային նյութեր

Հատուկ նախագծի այս բաժինը կթարմացվի, երբ ծրագրի նյութերը հրապարակվեն

Նորություններ